گفتمان فرهنگی امام؛ هویتآفرین، شخصیتساز، انسجامبخش
نقش گفتمان فرهنگی امام در بازتعریف هویت ایرانی و اسلامی
سیدرضا صالحیامیری، وزیر میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی، در یادداشتی به بررسی گفتمان فرهنگی امام خمینی پرداخته و آن را بهعنوان سازوکار هویتآفرین و انسجامبخش جامعه ایرانی معرفی کرده است. وی در این یادداشت، آغاز هفته فرهنگی خمین در همزمانی با ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) را فرصتی برای بازخوانی اندیشههای امام و نقش کلیدی او در شکلدهی به هویت ایرانی و اسلامی دانسته است.
به گفته صالحیامیری، گفتمان فرهنگی امام شاکلهای از مفاهیم بنیادین همچون حکمت، اخلاق، انسانشناسی و عرفان بوده و توانسته است الگویی جدید برای فهم ایران، انسان و جهان در دوران بحرانی جوامع بشر ایجاد کند. امام خمینی، در مقام معمار هویت تاریخی ایرانیان، توانست با تعریف مجدد هویت اسلامی در چارچوب هویت ملی، ارتباطی سازنده میان ارزشهای معنوی و احساسات ملی برقرار کند که در دوران دفاع مقدس نماد کاملی از این تحقق یافت.
صالحیامیری تأکید میکند که پیش از انقلاب اسلامی، روایت غالب فرهنگی بر اساس ناسیونالیسم افراطی و تقدیس سلطنت بنا شده بود؛ روایتی که هدفش تهیسازی تاریخ از کارکرد اجتماعی و استفاده از آن برای مشروعیتبخشی به سلطنت بود. اما امام خمینی با رویکردی معرفتی و متکی بر هویت اسلامی، ساختاری جدید ارائه کرد که هویت ایرانی را در دل ارزشهای اسلامی معنا میکرد و انسجامی ترکیبی در جامعه شکل داد.
وی همچنین به نقش محوری این گفتمان در دوران دفاع مقدس اشاره کرد؛ دورهای که دفاع از سرزمین ایران توانست تمامی عناصر اخلاقی، مذهبی و ملی را در کنار هم قرار دهد و نیرویی بسیجکننده و بیبدیل ایجاد کند که اقتدار معنوی و هویتی جامعه را تقویت کرد. این منظومه، به اعتقاد صالحیامیری، یکی از مهمترین دستاوردهای دوران انقلاب اسلامی بوده است.
منبع: ایلنا