افسانه گاو زانو زده ۵ هزار ساله در ایران چه بود؟
افسانه گاو زانو زده: تندیس ۵ هزار ساله ایرانی در موزه متروپولیتن
تندیس نقرهای گاو زانو زده که حدود ۵۰۰۰ سال پیش در جنوب غربی ایران ساخته شده، اکنون در مجموعه موزه متروپولیتن نیویورک قرار دارد. این مجسمه شگفتانگیز، پیکرهای را به تصویر میکشد که به حالتی شبیه انسان نشسته و جامی لولهدار را در دستان خود نگه داشته است. کارشناسان باستانشناس بر این باورند که این اثر هنری معنایی رازآلود دارد و احتمالاً در مراسمات مذهبی استفاده میشده است.
تاریخنگاران و باستانشناسان به این نکته اشاره کردهاند که این تندیس بخشی از فرهنگ «نیاایلامی» بود که از قدیمیترین تمدنهای ایران باستان به شمار میآید. براساس شواهد موجود، این اثر بهمنظور نشانهگذاری مرزهای یک معبد دفن شده است. وجود سنگهای آهکی داخل مجسمه و پارچهای که به آن چسبیده نشان میدهد که این اثر عموماً با مراسم مذهبی مرتبط بوده و میتواند بهنوعی «مجسمه پیریزی» تلقی شود.
بر اساس تحلیلها، این اشیاء بهطور عمدی در هنگام ساخت معابد نیاایلامی به زیر خاک سپرده میشدند تا زمین مقدس را به هنگام صیانت از آیینهای مذهبی نشانهگذاری کنند. به همین دلیل، ممکن است گاو زانو زده بهعنوان یک نماد موقتی برای مراسمی خاص طراحی شده باشد و هرگز قصد نداشته که دوباره به نمایش گذاشته شود.
در نتیجه، این تندیس نهتنها از نظر هنری بلکه به لحاظ تاریخی نیز بهعنوان یکی از آثار باستانی جذاب و با اهمیت به شمار میآید که عمق ارتباط انسان و مذهب در دورانهای کهن را به تصویر میکشد. این مجسمه، نمایانگر فرهنگ و باورهایی است که در تاریکی تاریخ غوطهور شدهاند و امروزه بهعنوان گواهی از آن دوران به ما معرفی میشوند.
منبع: ایلنا