تنگه رغز کجاست و چه خطراتی دارد؟ جایی که هر ایرانی باید یک‌بار ببیند!
تصور کن وسط تابستون داغ جنوب، یهو خودتو تو یه دره خنک و پر از آبشار و حوضچه‌های فیروزه‌ای پیدا کنی که انگار از بهشت یه تیکه‌ش رو کندن آوردن زمین! تنگه رغز یکی از اون جاهاییه که وقتی عکس‌هاش رو می‌بینی، با خودت می‌گی «خب دیگه، باید برم ببینمش».
اما قبل از اینکه کوله رو ببندی و راه بیفتی، بیا دقیق بفهمیم این تنگه معروف دقیقاً کجاست، چرا این‌قدر خاصه و مهم‌تر از همه، چه خطراتی ممکنه منتظرت باشه.
تنگه رغز دقیقاً کجاست؟ موقعیت جغرافیی و راه‌های دسترسی
تنگه رغز تو استان فارس، نزدیک شهر داراب و حدود ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهرک فدامی قرار داره. دقیق‌تر بگم، تو منطقه‌ای به اسم رغز یا دره رغز، بین کوه‌های زاگرس جنوبی پنهون شده. فاصله‌ش از شیراز حدود ۱۹۰ کیلومتره و از لار هم تقریباً ۱۱۰ کیلومتر راهه.
برای رسیدن بهش دو تا راه اصلی داری:
- از شیراز: جاده شیراز–داراب، بعد از گذشتن از دبیران و فورگ، تابلوهای راهنما سمت چپ راه رو نشون می‌دن.
- از جنوب کشور (مثل بندرعباس یا لار): مسیر لار–جهرم–داراب، بعد همون مسیر فدامی و رغز.
آخرین روستایی که ماشین می‌تونی ببری، روستای رغز (یا حسن‌آباد) هست. از اونجا به بعد باید پیاده یا با ماشین کمک‌دار بری تا پارکینگ اصلی که حدود ۲–۳ کیلومتر فاصله داره.
چرا تنگه رغز این‌قدر خاص و دیدنیه؟ ویژگی‌های منحصر به فرد
تنگه رغز در واقع یه دره خیلی باریک و طولانیه (حدود ۴ کیلومتر) که بیش از ۶۰ تا آبشار و حوضچه طبیعی داره! بعضی جاهاش دیوارهایش تا ۲۰۰ متر ارتفاع دارن و فقط چند متر عرضشونه، برای همین نور خورشید به سختی می‌رسه داخل و همیشه خنکه.
مهم‌ترین چیزی که همه رو دیوونه‌ش می‌کنه، مسیر «از پایین به بالا» هست که توش باید شنا کنی، از آبشارها بالا بری، طناب‌بازی کنی و سر بخوری تو حوضچه‌های زلال. یه جورایی مثل یه پارک آبی طبیعی ولی خیلی سخت‌تر و هیجان‌انگیزتر!
تعداد آبشارها و مسیرهای مختلف تنگه رغز
مسیر معروف جنوبی (از پایین به بالا) حدود ۶۴ آبشار داره که ۱۴ تاش نیاز به فرود با طناب یا بالا رفتن فنی داره. مسیر شمالی (از بالا به پایین) هم حدود ۵۲ آبشار داره و بیشتر برای فرود طراحی شده.
چشمه‌های متعدد داخل دره باعث شده حتی تو اوج تابستون هم آب خنک و گوارا داشته باشی. رنگ آب بعضی حوضچه‌ها اون‌قدر فیروزه‌ایه که آدم دلش می‌خواد همون‌جا بمونه و دیگه برنگرده!
فصل مناسب بازدید از تنگه رغز کی هست؟
بهترین زمان از اوایل اردیبهشت تا اواخر مهرماه هست. تو این بازه هوا گرمه ولی داخل دره خنکه. تیر و مرداد شلوغ‌ترین ماه‌هاست و آخر هفته‌ها ممکنه صف بشه!
از آبان تا فروردین معمولاً بارون زیاد میاد و حجم آب خیلی بالا می‌ره، برای همین خطرناک می‌شه و راهنماهای محلی اجازه عبور نمی‌دن.
خطرات تنگه رغز چیه؟ چرا باید خیلی جدی بگیریم؟
تنگه رغز با همه قشنگی‌ش، شوخی‌بردار نیست. هر سال متأسفانه چند نفر تو همین دره جونشون رو از دست می‌دن یا مصدوم می‌شن. بیایم خطرا رو یکی‌یکی بشماریم:
خطر غرق شدن در حوضچه‌ها
بعضی حوضچه‌ها عمق‌شون تا ۲۰ متر هم می‌رسه! اگه شنا بلد نباشی یا خسته باشی و پات به سنگ‌ها گیر کنه، به راحتی ممکنه غرق بشی.
ریزش سنگ از دیواره‌ها
دیواره‌های بلند و عمودی گاهی سنگ می‌ریزن. مخصوصاً وقتی تعداد آدما زیاد باشه و صدا زیاد بشه، احتمال ریزش بیشتر می‌شه.
سرما و افتادن دمای بدن (هیپوترمی)
حتی تو تابستون، آب خیلی خنکه. اگه لباس مناسب نداشته باشی و چند ساعت تو آب باشی، بدنت سرد می‌شه و ممکنه کنترلت رو از دست بدی.
لغزندگی سنگ‌ها و سقوط از ارتفاع
تقریباً همه سنگ‌ها خزه بسته و فوق‌العاده لیزن. یه لحظه غفلت کافیه تا سر بخوری و از آبشار بیفتی پایین.
سیلاب ناگهانی
حتی اگه تو دره آفتابی باشه، بارون تو ارتفاعات بالا می‌تونه تو چند دقیقه حجم آب رو چند برابر کنه. این اتفاق سال ۹۸ باعث شد چند نفر جونشون رو از دست بدن.
گم شدن در مسیرهای فرعی
بعضی جاها مسیر اصلی گم می‌شه و اگه راهنما نداشته باشی، ممکنه ساعت‌ها تو دره بمونی.
وسایل ضروری برای رفتن به تنگه رغز چیه؟
بدون این وسایل حتی فکرش رو هم نکن:
- کفش مخصوص آب (نه دمپایی لاانگشتی!)
- لباس اضافی خشک تو کوله ضدآب
- کیسه ضدآب برای گوشی و مدارک
- کلاه ایمنی (حتماً!)
- طناب و کارابین (اگه با گروه حرفه‌ای می‌ری)
- جلیقه نجات (خیلی‌ها نمی‌برن ولی خیلی مهمه)
- خوراکی انرژی‌زا و آب کافی
- سوت و چراغ قوه
با تور بریم یا تنهایی؟ کدوم بهتره؟
برای بار اول، صد درصد با تور مجاز و راهنمای محلی برو. راهنماهای رغز سال‌هاست این مسیر رو می‌رن و دقیق می‌دونن کدوم حوضچه خطرناکه، کجا باید طناب بزنن و اگه هوا خراب شد چیکار کنن.
اگه تجربه زیادی داری و چند بار رفتی، می‌تونی با گروه کوچک خودت بری، ولی باز هم حتماً به دهیاری حسن‌آباد خبر بده و مجوز بگیر.
هزینه رفتن به تنگه رغز چقدره؟
ورودی تنگه سال ۱۴۰۴ حدود ۵۰–۷۰ هزار تومن برای هر نفره (بستگی به فصل داره). هزینه راهنما برای هر نفر معمولاً بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومنه. اگه با تور باشی، هزینه کامل (شامل رفت‌وبرگشت از شیراز، صبحانه، ناهار، راهنما، بیمه و وسایل) بین ۱/۲ تا ۱/۸ میلیون تومن می‌شه.
یه خاطره کوتاه از تنگه رغز که هیچ‌وقت یادم نمی‌ره
اولین باری که رفتم، وسط مسیر یه حوضچه خیلی عمیق بود که همه می‌ترسیدن بپری توش. راهنما گفت «اگه می‌ترسی، از کنارش طناب می‌زنیم». من پریدم! وقتی رفتم زیر آب، یه لحظه فکر کردم دیگه تمومه، ولی یهو خودمو تو یه دنیای آبی-سبز دیدم که نور از بالا می‌تابید توش… اون لحظه فهمیدم چرا به این دره می‌گن «عروس دره‌های ایران».
خلاصه اینکه: ارزشش رو داره یا نه؟
اگه دنبال یه تجربه واقعی و پر از آدرنالین هستی، اگه عاشق طبیعت بکر و آب بازی تو جای بکر هستی، قطعاً تنگه رغز باید تو لیستت باشه. فقط یادت باشه: این‌جا جای شوخی نیست. با آمادگی کامل، با راهنما و با احترام به طبیعت برو. اون موقع می‌فهمی چرا خیلی‌ها بعد از یه بار رفتن، هر سال برمی‌گردن.
سوالات متداول درباره تنگه رغز
تنگه رغز برای مبتدی‌ها مناسبه؟ برای افراد کاملاً مبتدی و کسانی که شنا بلد نیستن، توصیه نمی‌شه. حداقل باید شنا متوسط بلد باشی و آمادگی بدنی خوبی داشته باشی.
آیا می‌شه بچه آورد تنگه رغز؟ کودکان زیر ۱۴ سال به هیچ عنوان نباید بیان. حتی نوجوانان هم فقط با شرایط خاص و همراه والدین با تجربه.
چند ساعت طول می‌کشه عبور از تنگه رغز؟ مسیر کامل جنوبی (از پایین به بالا) معمولاً ۸ تا ۱۲ ساعت طول می‌کشه. بعضی گروه‌ها ۱۴–۱۵ ساعت هم تو راهن.
بهترین ماه برای رفتن تنگه رغز کیه؟ خرداد و شهریور بهترین هوا رو دارن. تیر و مرداد خیلی شلوغه، اردیبهشت هم ممکنه آب زیاد باشه.
آیا تو تنگه رغز آنتن موبایل هست؟ تقریباً هیچ جا آنتن نمی‌ده! فقط نزدیک دهانه ورودی ممکنه یه خط ضعیف ایرانسل بگیری.
اگه بارون بیاد چیکار کنیم؟ فوراً از دره خارج بشید. راهنماها معمولاً هواشناسی رو چک می‌کنن و اگه احتمال بارون باشه، تور رو کنسل می‌کنن.